Zondag 14 augustus 2022 Elfstedentocht

Toerverslag door Wim V

Eindelijk weer een Elfstedentocht! We hebben er lang op moeten wachten, maar eindelijk was het weer zo ver. De laatst georganiseerde tocht werd verreden op 4 januari 1997. En nu na ruim 25 jaar konden we weer zeggen “it giet oan!”

De weersomstandigheden

In de barre zomer van 2022 was 14 augustus een bijzonder warme dag. Het dooide bij de start 20° Celsius, bij een zwakke wind. Om 9 uur was de temperatuur zodanig opgelopen dat er nog maar 5 half ontdooide ijsblokjes over waren in Ruud zijn bakje. In de loop van de dag zouden de omstandigheden alleen maar slechter worden en zou de temperatuur oplopen tot ca. 31-32 graden. De combinatie van matige wind met de krachtige en af en toe harde zonnestralen zorgde voor een zeer hoge gevoelstemperatuur. Het ijs was op veel plekken amper begaanbaar. In het ijs zaten ontelbare scheuren, hobbels en spleten. Het beloofde een hele spannende rit te worden. Als gevolg daarvan werd ons verteld dat de route noodzakelijk ingekort zou worden van 11 naar 7 steden, want anders zouden we in het donker in een van de wakken kunnen rijden.

De start

In afwijking van de echte Elfstedentocht was de start van deze tocht bij ons clubhuis op de Nikkelstraat. Nadat iedereen van koffie en de inmiddels beruchte Nannie’s natte cake was voorzien werd er door de toerleider een toespraakje gehouden terwijl hij met veel moeite zijn oren vorstvrij probeerde te houden. Daarbij kregen we te horen op welke punten er stempelposten waren en waar de bevoorrading plaats zou vinden.

Na het startschot konden we naar onze motoren rennen en kon het feest beginnen. Uiteraard probeerde iedereen van voren te zitten om een zo goed mogelijke uitgangspositie te creëren.

De route

Het traject waar we langs zouden rijden was vooraf verkend door de toerleider en één van zijn ijsmeesters. Er waren nog wel wat onzekerheden in verband met de plaatselijke condities. Zo was er in de Noordoostpolder plotseling een omweggetje waardoor Kors al bijna het spoor kwijt was. Gelukkig werd hij door de overige rijders weer op het juiste spoor gebracht want anders had hij misschien de eindstreep niet gehaald. In Lemmer was de eerste echte kluunplaats. Nu er eindelijk weer de Tocht der Tochten verreden werd was er de nacht voorafgaande aan de rit een groot feest hier georganiseerd wat zijn sporen had achtergelaten. We moesten dwars over resten van de kermis en de overblijfselen van een optreden klunen om onze tocht te kunnen voortzetten. Voor onze toerleider Ruud geen enkele probleem want zijn friese doorlopers waren toch al zo stomp als bot. Achterin Lemmer raakten Paul en Roelof S ook nog even het spoor kwijt. Dit leverde ze een vertraging op van ongeveer vijf minuten, maar dat werd later weer goedgemaakt.

Op de momenten dat iemand zich door het peloton helemaal naar voren had gewerkt werd hij door de toerleider weer op zijn plaats gezet. Hierdoor was het tot de eindstreep onzeker wie de beste uitgangspositie had. Het publiek, dat ook in groten getale aanwezig was, zorgde voor een zware druk op de rijders. Hier en daar verschenen er scheuren in het traject waardoor het steeds zwaarder werd. Die vele scheuren zorgden er onder anderen voor dat iedereen die snelheid probeerde te maken al snel weer vaart moest minderen om niet te vallen. Desondanks wist een groep van ongeveer twintig man zich tot de eerste fourageplek te begeven. Volgens schema kwamen we op tijd aan bij deze eerste tussenstop in Mirns. De schellen vielen van onze ogen toen we werden opgewacht door een horde supporters in bikini’s en zwembroekjes in plaats van in dikke warme kleding. Maar ja, we hadden zelf ook geen krant onder onze truitjes.

Eenmaal ter plaatse werden de calorieën vet aangevuld. Er werd zwaar gebak weggeschranst, want de eerste etappe liet al zien wat ons te wachten stond deze dag. Jola betaalde de kosten omdat ze op haar oudjaarsdag wilde vieren dat ze nog net geen 60 was en heelhuids de bergen over was gekomen in India. Deze dag die voor anderen extreem lastig was, leverde haar dan ook geen enkel probleem op na die hoogtestage.

Bij vertrek uit Mirns werd Marchienus gediskwalificeerd door de wedstrijdleiding. Hij was niet aan de start verschenen, maar dook in Rutten wel plotseling op in het peloton. De toerleider was onverbiddelijk en haalde hem uit de wedstrijd waarna hij zwaar teleurgesteld weer afdroop op zijn prachtige motor. En hij had het publiek zo graag willen laten zien waar een Goldwing onder deze omstandigheden toe in staat is. Maar ja, regels zijn regels.

De rest van het peloton ging verder met de strijd richting Stavoren. We lieten Sloten rechts liggen, maar doorkruisten het prachtige Gaasterland. En daarbij lieten we gelukkig het IJsselmeer links liggen, want door het ijs waren de zandplaten al zichtbaar. Eenmaal aangekomen bij de oudste van de Elf steden moest er weer flink worden gekluund, want hier was de dooi ook al ingevallen. Een kleine kopgroep met o.a. René F, René D, Nannie en Roelof B. reed weg van het peloton, maar tussen Stavoren en Hindeloopen werden ze weer ingerekend. De meeste rijders hadden gehoopt nog even bij het schaatsmuseum te kunnen kijken om weer op adem te kunnen komen, maar de toerleider had daar geen zin in want we moesten voor donker weer binnen zijn.

Dus op naar Workum. Hier was het druk bij het bruggetje, maar we kwamen er zonder kleerscheuren door. Vervolgens tegen de wind in naar Bolsward. Bij een normale Elfstedentocht ben je dan ongeveer halverwege, maar daar was nu nog geen sprake van. Nu kwamen de wat grotere steden en er stond ook hier veel publiek. Toch moest je je aandacht ook heel goed bij het ijs houden want in een scheur terechtkomen of tegen een brok hout aan rijden kon vervelende gevolgen hebben voor het restant van de tocht. Lag er in Workum al water op het ijs, in Bolsward lagen er talloze diepe en ondiepe plassen. Na diverse keren klunen, o.a. bij Blauwpoortsterbrug, bereikten wij de stempelpost. Daar stond het water inmiddels tot aan de onderkant van de motoren. Dus maar weer snel verder richting Harlingen. Inmiddels was er een kopgroep ontstaan en in deze groep zaten vrijwel alle favorieten.

Roelof S, schijnbaar onvermoeibaar, deed in de buurt van Witmarsum opnieuw een vluchtpoging. Hij liep enkele honderden meters uit op drie andere rijders. Toen hij Harlingen binnen reed kwam hij er achter dat hij drie minuten voorlag op zijn achtervolgers. Deze achtervolgersploeg bestond inmiddels weer uit vier man en een vrouw doordat Ton en Marian weer aansluiting hadden gevonden bij de groep. Lang hield hij het echter niet vol, want in Franeker kwamen alle rijders, met uitzondering van Roelof S afstempelen. Roelof had het opgegeven en stapte uit de wedstrijd. Blijkbaar was die laatste vluchtpoging hem toch teveel geworden. In Franeker konden we allemaal even uit de broek en kon ook het vocht weer worden bijgevuld. Een aantal rijders zat hier zelfs aan de haring! Als dat maar goed zou aflopen voor het resterende deel van de rit.

In de middag volgde het zwaarste stuk. Niet alleen vanwege het extreme weer, maar ook vanwege het kale grasland in de Greidhoek en we hadden grote stukken de zon tegen. In Wommels heeft niemand het museum 'It Tsjispakhûs' gezien waar in de vooraankondiging voor deze rit door de toerleider over werd gesproken. Iedereen was hier inmiddels bezig met overleven in deze barre omstandigheden, want inmiddels was er geen ijs meer te zien. Voordeel was dat niemand meer door het ijs kon zakken, behalve figuurlijk dan. Maar ze waren wel bang dat het asfalt zou smelten en wij daar doorheen zouden zakken en daarom hield de organisatie de bruggen nat waar wij moesten passeren.

Onze zevende elfstedenstad was IJlst en hier konden we onze laatste stempels ophalen. Maar waarschijnlijk lagen de stempelaars inmiddels op het strand want er was niemand meer te zien. Dus via Lemmer maar doorgereden naar de Noordoostpolder. Bij de Ketelbrug was het ijs ook gesmolten en dus maar over de brug naar Lelystad.

De finish

Bij de Elandweg even buiten Lelystad, verzamelde zich een grote menigte om de rijders te kunnen zien binnenkomen. Groot was de sensatie toen er twee helikopters landden die koning Willem en koningin Maxima brachten. De mensenmassa die op het smeltende asfalt stond, maakte dat het asfalt kon breken, met een grote ramp tot gevolg. Het lukte de politie en het Elfstedenbestuur niet om de massa vanuit de berm te laten toekijken. Wegens het gevaar besloten Maxima en Willem de finish te mijden en thuis maar voor de buis naar de herhaling te gaan kijken. Toen eenling Ruud S. na de lange tocht eindelijk bij de finish aankwam, in een tijd van 6 uur en 52 minuten, stond hem een ongekende ovatie te wachten. De honderden verzamelde mensen juichten hem toe en er ontstond zo'n chaos dat hij niet direct gehuldigd kon worden. Die huldiging is uitgesteld tot nader orde evenals het uitreiken van de kruisjes aan alle deelnemers die deze heroïsche tocht hebben uitgereden. Het bestuur zal hier later nadere mededelingen over doen.

Maar bij deze wil ik toch het Elfstedenbestuur en alle vrijwilligers die deze onvergetelijke dag mogelijk hebben gemaakt bedanken.

Verder wil ik nog even vermelden dat de foto’s van deze dag die op de website staan niet het werkelijke beeld weergeven. De reden is dat de werkelijke beelden te afschrikwekkend zouden kunnen werken op toekomstige deelnemers aan de ritten van de Windvangers.

Een deelnemer.